Maide.az

Daşınmaz əmlak bazarı iflic olub; “Son 3 ayda bir mənzil satmışıq”

14 İyul 2016 01:00
Xəbərlər

Mənzil bazarı hələ də durğunluq dövrünü geridə qoymağa nail olmayıb. Manatın devalvasiyasından sonra daşınmaz əmlak bazarında yaşanan durğunluq stabil olaraq qalır. Vəziyyət o həddə çatıb ki, mənzil alqı-satqı, kirayəsi ilə məşğul olan dəllallar icarəyə götürdükləri ofislərin haqqını verə bilmədikləri üçün ofisləri bağlamalı olublar. Müşahidələrimiz zamanı da şəhərdə alqı-satqı ilə məşğul olan ofislərin sayının azaldığının şahidi olduq.

Maklerlərlə etdiyimiz söhbətdən məlum oldu ki, əksəriyyəti son 2-3 ayda yalnız bir mənzil satmağa nail olub. Yayın gəlişi ilə əlaqədar kirayə mənzil sektorunda da durğunluq olduğundan gəlirlər sıfıra enib. Bir neçə ofisə baş çəkib dəllallarla durumu dəyərləndirdik.

Ramiz adlı ev dəllalı mənzil bazarında vəziyyətin pisə doğru getdiyini bildirdi: “Satış ən yaxşı halda ayda bir dəfə olur. Biz son 2 ayda cəmi bir alqı-satqı eləmişik. Hazırda ən çox tələbat kirayə evlərədir. Bunun da səbəbi odur ki, tələbələr imtahan vermək üçün gəlir. Evlərin qiyməti isə qalxmayıb. Ötən ilki qiymətlərlə müqayisə etsək, manata görə, qiymətlər olduğu kimidir, dollarla hesablasaq bir qədər ucuzlaşıb. Köhnə evlər əvvəlki qiymətə satılır. Bir otaqlı evin qiyməti 40-50 min manat arası, iki otaq 50-65 min manat arası, 3 otaq isə 75-90 min manat arasındadır. Söhbət Nizami rayonu ərazisində olan evlərdən gedir. Evin qiyməti mərkəzə, metroya yaxınlığına görə də dəyişir. Yeni tikililər də manatla təklif olunur. Ötən illə müqayisədə yeni tikililərdə qiymət bir qədər artıb. Lakin alıcılıq yoxdur. 3 otaqlı yaxşı bir evin qiyməti köhnə binalarda 85-90 min manatdırsa, yeni tikililərdə 100-120 min manatadır. Söhbət təmirli evlərdən gedir. Kvadratmetri 800-1000 manata istənilən evi almaq olar”.

Makler onu da qeyd etdi ki, bazardakı durğunluğun səbəbi daşınmaz əmlak bazarının əsas fiqurları olan Rusiyada yaşayan Azərbaycanlıların artıq bu sahəyə maraq göstərməməsidir: “Əvvəllər Azərbaycanda daşınmaz əmlak bazarını canlandıran əsasən Rusiyada yaşayan həmyerlilərimiz idi. Onlar isə indi gəlib burada ev almırlar, əksinə, çoxları gəlib Bakıdakı mənzillərini satışa çıxarır, pulu aparıb orada nəyəsə yatırır. Hazırda Gürcüstan vətəndaşları olan azərbaycanlıların alıcılıq qabiliyyəti nisbətən çoxdur”.

Başqa bir dəllal isə əhalinin gözləmə mövqeyində olduğunu, əlində xarici valyutada vəsaitləri olanların isə növbəti devalvasiyanı gözlədiyini bildirdi: “Əvvəllər hər ofis ayda 3-4 ev satırdı. İndi isə biz son 3 ayda cəmi bir ev satmışıq, o da birotaqlı. Alıcılıq yoxdur. Səbəb isə odur ki, kimin manatı varsa, dollara çevirib saxlayır. Gözləyir ki, dollar bahalaşsın, daha sonra manata çevirib bir otaq əvəzinə iki otaq ev alsınlar. Satanlar da gözləmə mövqeyindədir, yaxşı alıcı gözləyir. Hazırda ev alqı-satqısı ilə məşğul olanlar əsasən kirayə evlərdən qazanırlar. Ofislərin əksəriyyəti bağlanıb. Əgər bizim də ofisimiz özümüzün olmasaydı, icarə haqqı verməli olsaydıq, yəqin ki, çoxdan bağlayardıq. Artıq 4-5 makler bir ofisə yığışıb bu vəziyyətdə işləyirlər ki, icarə pulu ciblərinə qalsın. Gözləyirik ki, dövlətimiz ipotekalara pul ayırsın, mənzil bazarına da pul gəlsin. Ancaq bunlar qarşıdadır, hələ nə zaman olacağı məlum deyil”.

Daşınmaz əmlak məsələləri üzrə ekspert Ramil Osmanlı da “Yeni Müsavat”a açıqlamasında bildirdi ki, mənzil bazarda ümumi vəziyyət qənaətbəxş deyil, durğunluq yaşanır: “Nəzərə alsaq ki, ipoteka kreditlərinin verilməsində də problem yaşanır və bu da bazara öz təsirini göstərir. İndiki mərhələdə qiymətlərin azalması da davam edir. Lakin bu azalma mart-aprel aylarında olduğu qədər dinamik deyil. Həm kirayə bazarında, həm də satışda vəziyyət hələ ki stabildir. Lakin düşünürəm ki, avqust ayında bir qədər aktivlik yaranacaq. Bu da yeni dərs ilinin başlaması və tələbələrin paytaxta axın etməsi ilə bağlıdır. Digər tərəfdən turizm mövsümünün bitməsi ilə əlaqədar mənzil bazarında qismən alıcılıq qabiliyyətinin artması müşahidə ediləcək. Hesab etmirəm ki, bazarda canlanmanın olması üçün hər hansı səbəb var. Proseslər daha çox makroiqtisadi vəziyyətdən, Azərbaycan neftinin qiymətindən, hökumətin mənzil bazarı ilə bağlı qəbul etdiyi qərarlardan asılı olacaq. Söhbət ipoteka kreditləşməsi ilə bağlı qəbul ediləcək qərarlardan, şəhərsalma və infrastruktur layihələrinin icrası ilə bağlı qərarlardan gedir. Ölkənin makroiqtisadi göstəricilərinin azalması bu ölkə daxilindəki istehlak bazarına, o cümlədən mənzil bazarına da ciddi təsir göstərir. Azərbaycanın qonşuları, o cümlədən regionda olan digər ölkələr dünyada baş verən proseslər, milli valyutamızın dəyərdən düşməsi, bu səbəbdən əhalinin milli valyutaya olan etimadının azalması, bank sektorunda olan problemlər nəticəsində əhalinin əmanətlərə marağının olmaması daşınmaz əmlak bazarında da vəziyyətin mürəkkəbləşməsinə, bazarın indiki vəziyyətə gəlib çatmasına səbəb olub”.

R.Osmanlının fikrincə, hazırda Azərbaycanda daşınmaz əmlak bazarına yatırım etmə üçün iqtisadi baxımdan çox münbit şərait var, lakin buna mane olan inzibati amillər də var: “Qiymətlər düşüb və daşınmaz əmlak bazarı ən durğun dövrünü yaşayır. Lakin təəssüflər olun ki, indiyə qədər Azərbaycanda hökumətin maliyyə siyasətinə rəhbərlik edən qurumların daşınmaz əmlak bazarına olan münasibəti, dövlət ehtiyacları və sair üçün alınan mənzillərə ödənilməli olan kompensasiyaların ödənilməməsi, bununla bağlı çox ciddi məhkəmə mübahisələrinin olması, mülkiyyət münasibətlərinə ikili yanaşmalar artıq bu sahəyə olan marağı azaldıb. Bu baxımdan indi əlində pul kütləsi olan insanların vəsaitlərini daşınmaz əmlak bazarına yönəltməsi çox ciddi problemə çevrilib. Bu səbəblərin aradan qalxması üçün bizə ən azı 4-5 il vaxt lazımdır”.

İpoteka kreditləri ilə bağlı verilən qərarların bazarda hansısa yeniliyə səbəb olacağına gəlincə, Ramil Osmanlı qeyd etdi ki, hazırda ipoteka əlçatanlığı lazımi səviyyədə deyil: “Ölkə başçısının fərmanında bir çox müddəalar öz əksini tapır. Ancaq çox şey Müşahidə Şurasının qərarından asılı olacaq. Müşahidə Şurası faiz dərəcələrinin azaldılması ilə bağlı qərar qəbul edərsə, yəni faiz dərəcələri ümumi ipoteka kreditləri üzrə 5-6 faiz, sosial ipoteka kreditləri üzrə 2-2,5 faizə endirilərsə bu ipotekanın əlçatanlığını artıra bilər. Amma indiki şərtlər çərçivəsində Azərbaycanda ipotekanın əlçatanlılığı çox aşağı səviyyədədir. Bu mərhələdə ipotekaya dövlət büdcəsindən ayrılan 50 milyon manat, həm istiqraz formasında, həm də cənab prezidentin tapşırdığı kimi 200 milyon manatın ayrılması bu sahədə hər hansı canlanmaya səbəb olmayacaq. Çünki bu vəsaitlərin yerləşdirilməsi indiki şərtlər çərçivəsində mümkün deyil”. (musavat)